Ondergrond
Paleogeografie 3850 voor Chr.
Het gebied bestaat in 3850 voor Chr. uit wadden en slikken en buitenwater. Daarnaast zijn er veel kleine riviertjes te zien die uitmonden in dit waddengebied. Ook zijn de contouren van het Oer-IJ al zichtbaar in het landschap. Het Oer-IJ is een watergang die een directe verbinding vormt tussen de Noordzee (monding bij Castricum) en de Zuiderzee (monding bij Amsterdam). Deze rivier liep net buiten Waterland en Zaanstreek, ten westen/zuiden van het gebied.
Geologie van Waterland en Zaanstreek
​
In de dwarsdoorsnedes van het gebied, opgehaald uit Dinoloket, is te zien hoe gevarieerd de bodem is opgebouwd.
​
Van linksboven tot rechtsonder is de bodem uit de volgende formaties opgebouwd:
-
Formatie van Nieuwkoop: Laagpakket Hollandveen (Bruin)
-
Formatie van Naaldwijk: Laagpakket van Wormer (Groen)/Geulafzetting (Blauw)
-
Formatie van Boxtel (Geel)
-
Formatie van Kreftenheye: Laagpakket van Delwijnen (Paars)
-
Eem formatie (lichtgroen)
-
Formatie van Drenthe (Oranje)
-
Formatie van Urk (Grijsbruin)
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Deze namen alleen zeggen uiteraard niet veel, maar de diepere afzettingen zijn voornamelijk ontstaan tijdens de ijstijd, toen de gletsjers vanuit Scandinavië veel bodemmateriaal deze kant op duwde. Hier bovenop liggen de afzettingen vanuit beken en rivieren die materiaal van heuvels en bergen hebben meegenomen en in deze regio’s afzetten zoals dat tot op heden gebeurt. De bruine laag tenslotte is het veen dat de afgraving, oxidatie/verdroging en afkalving door meren heeft overleefd. De verwachting is echter, vanwege de oxidatie, dat ook de resterende veenlaag zal afnemen in dikte.
Bodems in Waterland en Zaanstreek
​
In Waterland en Zaanstreek bestaat de bodem voor het grootste deel uit veen. In het verleden was het hoogveen, door bodemdaling, overstromingen en zeespiegelstijging omgevormd naar laagveen. Het laagveen bestaat vooral uit bosveen, veenmosveen en rietveen
​
Bodems van het veen
​
Het veen bestaat vooral uit koopveen-, weideveen-, waardveen- en vlierveengronden
​
Bodems van de droogmakerijen
​
De droogmakerijen bestaan vooral uit leek-/woudeerdgrond en tochteerd-, kalkrijke poldervaag- en moerige eerdgronden
Het landschap in Waterland en Zaanstreek bestaat niet alleen uit een vlakke bodem. Voor meer informatie over de huidige vormen in het landschap en de ontstaanswijze